FDA: Stimulanlarda Kilo Kaybı Uyarısı Artıyor
30 Haz 2025
FDA, 6 Yaş Altı Hastalarda Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisinde Uzatılmış Salımlı Stimulan Kullanımına Bağlı Kilo Kaybı Riski İçin Etiketleme Uyarılarını Genişletiyor; Bu Adım, Tüm Uzatılmış Salımlı Stimulan Sınıfında Etiketlerin Uyumlu Hale Getirilmesini Amaçlıyor.
FDA, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (attention-deficit/hyperactivity disorder; ADHD) tedavisinde kullanılan tüm uzatılmış salımlı uyarıcıların etiketlerinin, bu ilaçları kullanan 6 yaş altı hastalarda kilo kaybı ve diğer advers reaksiyonlara ilişkin risklere karşı uyarıcı bilgiler içerecek şekilde güncellenmesini istemektedir.
Bu ürünler 6 yaş altındaki çocuklar için FDA tarafından onaylanmamış olsa da, sağlık mesleği mensupları tarafından DEHB tedavisinde “endikasyon dışı” kullanım amacıyla reçete edilebilmektedir. Yapılan değerlendirmelerde, uzatılmış salımlı uyarıcıları kullanan 6 yaş altı çocukların, aynı ilacı aynı dozda alan daha büyük çocuklara kıyasla kilo kaybı ve diğer advers reaksiyonlar açısından daha yüksek risk taşıdığı görülmüştür.
FDA, bu bulguları amfetamin ve metilfenidatın uzatılmış salımlı formlarına ait klinik çalışmalardan elde edilen veriler doğrultusunda değerlendirmiştir. Analizler, küçük çocuklarda ilaca bağlı plazma düzeylerinin daha yüksek olduğunu ve advers reaksiyonların daha sık görüldüğünü ortaya koymuştur. Hem kısa hem de uzun dönemli çalışmalarda, kilo persentilinde %10 veya daha fazla azalmayı içeren klinik olarak anlamlı kilo kaybı gözlenmiştir. Bu nedenle, 6 yaşından küçük ADHD’li hastalarda uzatılmış salımlı uyarıcıların yararlarının, potansiyel risklerden ağır basmayabileceği değerlendirilmiştir.
FDA, tüm uzatılmış salımlı uyarıcıların reçete bilgilerine, 6 yaş altı çocuklarda artmış plazma düzeyleri ve advers reaksiyon risklerine ilişkin bir “Kullanım Sınırlamaları” bölümü eklenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bölüme henüz sahip olmayan ürünlerin etiketlerine söz konusu uyarı dâhil edilecektir. Hâlihazırda bu bölüme sahip ürünlerin etiketleri ise sınıf genelinde tutarlılığı sağlamak amacıyla güncellenecektir.
FDA, söz konusu risk hakkında kamuoyunun dikkatini çekmeyi de önemli bulmaktadır.
Arka Plan Bilgisi
Uzatılmış salımlı stimulanlar, ADHD’nin birinci basamak tedavisinde yaygın olarak kullanılan reçeteli ilaçlardır. ADHD; dikkat süresinde kısalma, talimatları yerine getirmede zorluk ve görevleri tamamlamada güçlük ile karakterize, çocukluk döneminde sık görülen bir bozukluktur ve yetişkinlik dönemine kadar sürebilir. ABD’de 3–17 yaş arasındaki yaklaşık 7 milyon çocuğa (%11,4) DEHB tanısı konmuştur; bu oran erkek çocuklarda (%15) kızlara (%8) kıyasla daha yüksektir.
Bu ilaçlar tablet, kapsül, transdermal bant ve sıvı süspansiyon gibi çeşitli formlarda bulunmakta olup, genellikle günde bir kez kullanılır. En yaygın advers etkiler arasında iştah azalması, kilo kaybı ve uykusuzluk yer alır.
Sağlık Mesleği Mensuplarına Öneriler
Sağlık mesleği mensupları, uzatılmış salımlı stimulanların 6 yaş altı çocuklarda onaylı olmadığını ve bu yaş grubunda, daha büyük çocuklara göre kilo kaybı ve advers etkiler açısından daha yüksek risk oluşturduğunu bilmelidir. Eğer bu yaş grubundaki bir çocuk bu ilaçları kullanıyor ve kilo kaybı ya da başka yan etkiler yaşıyorsa, tedavinin kesilmesi ve/veya çabuk salımlı (immediate release) formlara geçilmesi gibi alternatif yaklaşımlar düşünülmelidir.
Çocuğun büyüme ve gelişimi düzenli olarak izlenmeli; gerekli müdahaleler planlanarak kilo kaybı önlenmeye çalışılmalıdır. Sağlık mesleği mensupları ayrıca, çabuk salımlı stimulanlar gibi diğer ilaçları reçete edebilir veya davranışsal terapi gibi farmakolojik olmayan tedavi seçenekleri hakkında bilgilendirme yapabilir.
Bilimsel Değerlendirme ve Regülasyon
FDA, Pediatrik Araştırma Eşitliği Yasası (PREA) kapsamında, ilaç üreticilerinin 4–5 yaş grubundaki çocuklarda uzatılmış salımlı stimulanların farmakokinetik özelliklerini, etkililiğini ve güvenliliğini değerlendirmesini zorunlu kılmıştır. FDA, daha büyük yaş gruplarında bu ürünlerin genellikle güvenli ve etkili olduğunu kabul etmekle birlikte, 4 farklı uzatılmış salımlı stimulanın ürün bilgilerinde, küçük çocuklarda daha yüksek maruziyet ve kilo kaybı gibi advers etkilerin daha yaygın olduğuna dair “Kullanım Sınırlaması” ifadeleri yer almaktadır.
FDA, bu sınırlamaların tüm uzatılmış salımlı amfetamin ve metilfenidat formülasyonlarına genişletilmesi gerektiğini değerlendirmiştir. 4–6 yaş altı çocuklarda farmakokinetik farklılıklar, maruziyet-cevap ilişkileri ve kilo üzerindeki etkiler incelenmiş; sonuçlar şu şekilde olmuştur:
Aynı dozda verilen ilaç, daha küçük çocuklarda daha yüksek sistemik maruziyet oluşturmuştur.
Daha yüksek ilaç düzeyleri, daha fazla advers etki riski ile ilişkilendirilmiştir.
Hem kısa hem uzun süreli çalışmalarda kilo persentilinde %10’dan fazla düşüş anlamına gelen anlamlı kilo kayıpları gözlenmiştir.
Bu bulgular hem amfetamin hem de metilfenidat içeren formülasyonlar için geçerlidir.
Bu nedenle, uzatılmış salımlı stimulanların bu yaş grubunda olumsuz bir yarar-risk profiline sahip olduğu değerlendirilmiştir.
Kaynak:
