GLP-1 ve Dual GIP/GLP-1 Reseptör Agonistleri: Genel Anestezi veya Derin Sedasyon Sırasında Pulmoner Aspirasyon Riski Potansiyeli
28 Oca 2025
Sağlık mesleği mensupları (SMM), genel anestezi veya derin sedasyon altında ameliyat veya prosedür geçiren glukagon benzeri peptid-1 (GLP-1) veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonisti kullanan hastalarda pulmoner aspirasyon riski potansiyelinin farkında olmalıdır.
Bu nedenle; ilgili ilaçların kısa ürün bilgisi (KÜB) ve kullanma talimatlarına (KT) yeni uyarılar eklenmiştir. Yeni tavsiye, SMM ve hastalar arasında pulmoner aspirasyon riski konusunda farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. Anestezistler, GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonisti alan hastalarda önerilen rutin açlığa rağmen rezidüel gastrik içeriklerin kalabileceği konusunda uyarılmaktadır. Bu durum ameliyat öncesi risk değerlendirmesi kapsamında değerlendirilmeli ve sonrasında riskin önlenmesi veya en aza indirilmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır.
SMM’lere Tavsiyeler
GLP-1 ve dual agonist tirzepatid gibi dual glukoz-bağımlı insülinotropik polipeptid (GIP)/GLP-1 reseptör agonistlerinin, gastrik boşalmayı yavaşlattığı bilinmektedir.
Genel anestezi veya derin sedasyonla ameliyat veya prosedür geçiren ve bu ilaçları kullanan hastalarda, ameliyat öncesi açlığa rağmen rezidüel gastrik içerik olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Anestezistler, tüm endikasyonlar için GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleriyle tedavi edilen hastaların risk değerlendirmeleri dahilinde aspirasyon potansiyel riskini göz önünde bulundurmalı ve aspirasyon riskini standart anestezi uygulamasına uygun şekilde yönetmelidir.
Anestezistler aspirasyon riskini bireyselleştirilmiş olarak değerlendirmelidir. Risk değerlendirmesi için, aşağıdaki noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:
Altta yatan diyabetik gastroparezi ve obezite veya gastroözofageal reflü hastalığı gibi diğer eşlik eden hastalıklar ve gecikmiş mide boşalması semptomları olan GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonisti alan hastaların aspirasyon riski daha yüksek olabilir.
Hastalara GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonisti alıp almadıkları sorulmalıdır. Hastaların estetik kilo kaybı için GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonisti satın almış olma olasılığı ve doğrudan sorulmadığı sürece bu bilgiyi kolayca ifşa etmeyebilecekleri göz önünde bulundurulmalıdır. Özel reçetelerin her zaman hastanın tıbbi notlarına veya ilaç geçmişine dâhil olmayabileceği unutulmamalıdır.
SMM’ler, ameliyattan önce ve özellikle ameliyat öncesi ön değerlendirme sırasında aspirasyon riskinin arttığını mümkün olduğunca erken tespit etmelidir.
Hastalara, GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri kullanıyorlarsa sağlık ekiplerini ve anestezistlerini bilgilendirmeleri hatırlatılmalıdır.
Arka Plan
GLP-1 ve dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri, tip II diabetes mellitus ve/veya obeziteyi tedavi etmek için kullanılan bir ilaç sınıfıdır. Birleşik Krallık'ta bulunan GLP-1 ve dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri dulaglutid, exenatide, liraglutide, lixisenatide ve semaglutide’dir. Tirzepatide, glukoz-bağımlı insülinotropik polipeptit (GIP) reseptör agonisti ile kombine edilmiş bir GLP-1 reseptör agonistidir. Semaglutide ayrıca, yerleşik kardiyovasküler hastalığı olan hastalarda kardiyovasküler olay riskini azaltmak için onaylanmıştır.
Bazı GLP-1 ve dual GIP/GLP-1 reseptör agonistlerinin birden fazla marka adı ve birden fazla endikasyonu vardır.
Kalan gastrik içerik, genel anestezi veya derin sedasyonla ameliyat veya prosedür geçiren hastalarda aspirasyon için bir risk faktörüdür. Tüm GLP-1 ve dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri gastrik boşalmayı yavaşlatır, bu nedenle bu ilaçları alan hastalarda tutulan gastrik içerik nedeniyle pulmoner aspirasyon riski daha yüksek olabilir. Bu, aspirasyon pnömonisi gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Literatürde yer alan ve advers reaksiyon raporları aracılığıyla bildirilen vakalar mevcuttur.
Tüm GLP-1 ve dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri için mevcut kanıtlara ilişkin yakın tarihli bir Avrupa incelemesi, verilerin GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri ile anestezi veya derin sedasyon sırasında bu ilaçlarla ilişkili gecikmiş gastrik boşalma nedeniyle pulmoner aspirasyon riski arasında bir ilişki olduğunu desteklediği sonucuna varmıştır. Bu incelemenin bulguları, Beşeri İlaçlar Komisyonu'nun (CHM; Commission on Human Medicines) Farmakovijilans Uzman Danışma Komitesi (PEAG; Pharmacovigilance Expert Advisory Committee) tarafından değerlendirilmiş ve önerilerle aynı fikirde olunmuştur. Tüm GLP-1 ve dual GIP/GLP-1 reseptör agonistlerinin ürün bilgileri, genel anestezi veya derin sedasyon altında pulmoner aspirasyon riskini de içerecek şekilde güncellenmiştir.
PEAG, MHRA'nın SMM’leri ve hastaları, genel anestezi veya derin sedasyon gerektiren ameliyat veya prosedürlere giren ve GLP-1 veya dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri kullanan hastalarda aspirasyon olasılığı konusunda bilgilendirmelerini önermiştir.
Kaynaklar
🔗 MHRA İlaç Güvenliği Güncellemesi
Ülkemizdeki Durum
Ülkemizde bulunan GLP-1 ve dual GIP/GLP-1 reseptör agonistleri dulaglutid (Trulicity) eksenatid (Byetta), liraglutid (Saxenda ▼*, Victoza, Xultophy ▼ (insulin degludek ile kombine), liksisenatid (Lyxumia ▼, Soliqua Solostar (insulin glarjin ile kombine) ve semaglutide (Ozempic ▼, Rybelsus ▼, Wegovy ▼) ve tirzepatid (Mounjaro ▼)’dir.
Byetta, Saxenda, Soliqua Solistar, Rybelsus, Wegovy ve Mounjaro adlı ilaçların KÜB’lerinin özel kullanım uyarıları ve önlemleri bölümünde konu ile ilgili uyarı yer almaktadır.
*▼işareti ilacın ek izleme tâbi olduğunu göstermektedir.
